नवजात बालक व माता कुपोषणावर दासबर्ग क्लिनिक प्रतिनिधींच्या अभ्यास दौऱ्यातून स्पष्ट
Twitter : @maharashtracity
मुंबई
मेळघाट आदिवासी पट्टयात बालक आणि माता यांच्यातील कुपोषणाचा प्रश्न ऐरणीवर आला आहे. शासनाच्या सर्व योजना त्या ठिकाणी कार्यन्वित असून देखील कुपोषणाचा प्रश्न सुटत नाही. आजही येथील आदिवासी पाड्यांवरील नवजात बालके ‘सॅम’ तसेच ‘मॅम’च्या वर्गवारीत मोडत आहेत. तर नवविवाहिता वेळेआधीच माता होत असल्याने त्या देखील कुपाषित असतात. यामुळे नवजात बालकांना पोषण आहार मिळत नाही.
येथील नवजात बालके तसेच माता यांच्या कुपोषणामागे दडलेल्या कारणांचा शोध दासबर्ग क्लिनिककडून घेण्यात आला. या क्लिनिकच्या अभ्यासानुसार शासनाकडून सर्व प्रकारचे अन्न, कपडे, औषधी पुरवत असले तरी सरकारकडून सुचविण्यात येत असलेल्या सर्वच आरोग्य मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करण्यास येथील आदिवासी कचरत असून स्थानिक आदिवासी अजूनही रुढी परंपराच्या काही गैरसमजांत गुंतले असल्याचे निरीक्षण मांडण्यात आले.
दरम्यान, दासबर्ग क्लिनिककडून यावर प्रतिबंधात्मक कार्यक्रम देखील आखला असल्याचे सांगण्यात आले. या क्लिनिकचे डॉ. सुनील लांबे, डॉ. दिनक जैन, समाजसेवक गणेश लंबे, जी. मुदलियार या टीमने मेळघाटात ग्राउंड झिरो अहवाल सादर केला आहे. टेंब्रू सोंडा प्राथमिक आरोग्य केंद्रांचे वैद्यकीय अधिकारी डॉ. पिंपळकर, तसेच आदिवासी भागातील समाजसेवक बंड्या साने यांचे या अभ्यास दौऱ्याला मार्गदर्शन लाभले. या टीमने २६ ऑगस्ट २०२३ रोजी आदिवासी भागाला भेट दिली. येथील आदिवासी पाड्यांवर फिरून सरकारी सुविधांची स्थिती पाहिली. सरकारी योजना उत्तमरित्या राबवित असल्याचे दिसून आले. तरीही बालक आणि नव मातांमधील कुपोषणाचा प्रश्न दिसून येत असल्याचे दासबर्ग क्लिनिकचे डॉ. सुनिल लांबे यांनी सांगितले.
येथील मूळ समस्येवर बोलताना डॉ. लांबे म्हणाले की, या ठिकाणी मुलींची लग्न वेळेआधी होत असल्याने लग्नानंतर नको त्या वयातच नैसर्गिकरित्या गर्भधारणा होते. हा गर्भधारणेचा दर मुलांची काळजी घेण्याच्या क्षमतेपेक्षा थोडा अधिकच आहे. हाच कळीचा मुद्दा असून यावर काम करण्याची गरज असल्याचे डॉ. लांबे यांनी स्पष्ट केले. तर डॉ. दिनक जैन यांनी प्रत्येक गर्भवती महिलांची शारिरीक स्थिती, तिचे मानसिक, भावनिक, शारीरिक आरोग्य केवळ होमिओपॅथिक औषधांनीच संतुलित होऊ शकते असे सांगत कोविड महामारीच्या काळात दासबर्गच्या डॉक्टरांनी मोठी भूमिका बजावली असल्याचे सांगितले. होमिओपॅथी औषध शरिरात घेतलेले अन्न शोषून घेण्यास मदत करु शकते. त्यामुळे निवडलेले होमिओपॅथिक औषध सॅम आणि मॅम वर उपचार करण्यासाठी एकमेव सहायक साधन आहे. प्रसूतीपूर्वी आईची चांगली काळजी घेतल्यास, केस सॅममध्ये बदलण्याची शक्यता फारच कमी असल्याचे सांगण्यात आले.
उपाय योजना :
या औषधामुळे सर्व काही पचवण्याची तयारी, प्रत्येक माता आणि अर्भक केवळ होमिओपॅथी औषधांनीच शक्य होऊ शकते, असे सांगत या कुपोषणावर उपाय सांगत यातून शासनाची उद्दीष्ट आणि ध्येय गाठली जाऊ शकतात. काही मार्गदर्शक तत्वांचा अवलंब केल्यास वर्ष – दोन वर्षात कुपोषणाचे समूळ उच्चाटन होऊ शकते, असे दासबर्ग क्लिनिकच्या तज्ज्ञांकडून सांगण्यात आले. हे औषध इम्यून बुस्टरच काम करत असून बालकांमधील उलटी जुलाब सर्दी खोकला न्युमोनिया सारख्या सतत होणाऱ्या आजारांवर उपाय ठरू शकतो. यातून प्रतिकार क्षमता वाढते. आजारपण गेल्याने त्यांची पोषणक्षमता वाढू शकते.
